To inaczej nadwrażliwość pokarmowa, czyli schorzenie, które wywołuje u osoby na nie cierpiące szereg charakterystycznych objawów po spożyciu konkretnych produktów, w porównaniu do osób zdrowych, dla których taki rodzaj żywności nie jest szkodliwy i nie wywołuje zmian w organizmie.

Wśród nadwrażliwości można wyróżnić alergie pokarmowe, które są odpowiedzialne za wywołanie odpowiedzi immunologicznej organizmu na dany, nietolerowany składnik żywności oraz na nietolerancje, które nie angażują układu odpornościowego. Najpopularniejsza tego typu nietolerancja to nietolerancja laktozy, będąca coraz częstszą przypadłością dotykającą społeczeństwo. Polega ona na wytwarzaniu niewystarczającej ilości enzymu – laktazy, który odpowiada za trawienie tzw. cukru mlecznego – laktozy – do glukozy i galaktozy. W związku z niemożnością przeprowadzenia tego procesu, nagromadzona laktoza ulega fermentacji bakteryjnej w jelicie grubym co powoduje powstanie gazów i kwasów, przez co zwiększa się ciśnienie osmotyczne wewnątrz jelita i wywołuje dolegliwości ze strony końcowej części przewodu pokarmowego, w tym biegunki czy wzdęcia. Najczęstszą przyczyną nietolerancji laktozy jest jej dziedziczny charakter. W zależności od rodzaju może ona ujawniać się zaraz po urodzeniu – alaktazja (całkowity brak laktazy) lub też w późniejszym czasie – hipolaktazja (niewystarczająca ilości enzymu). Możemy też mieć do czynienia z wtórną nabytą nietolerancją laktozy w wyniku postępowania chorób uszkadzających nabłonek jelit, tj. choroba Leśniowskiego-Crohna czy też w wyniku stosowania leków w zbyt dużych ilościach. Najskuteczniejszym sposobem leczenia nietolerancji laktozy jest wykluczenie produktów zawierających ten cukier, czyli głównie mleka zwierzęcego i produktów spożywczych przygotowywanych na ich bazie, a także czasami fermentowanych napojów mlecznych, ponieważ one również mogą dawać nieprzyjemne objawy.

Z ciekawą sytuacją mamy do czynienia jeśli chodzi o nietolerancję glutenu. Spożycie żywności zawierającej to białko zbożowe może wywoływać szereg objawów, które wywoływane są przez różne schorzenia. Pierwszym z nich jest celiakia, w której dochodzi do wytworzenia odpowiedzi immunologicznej z obecnością w surowicy przeciwciał HLA-DQ2/DQ8 na skutek obecności w organizmie glutenu i wywołanie objawów tj. biegunka, wzdęcia, wymioty, tłuszczowe stolce. Niezbędne jest w takim przypadku wykluczenie z diety produktów zawierających gluten, ponieważ w przeciwnym razie może dojść do zaniku kosmków jelitowych. Alergia na gluten jest odrębnym schorzeniem od celiakii i polega na intensywnym pobudzaniu układu immunologicznego w wyniku spożycia pokarmu zawierającego gluten. Objawy ma bardzo zbliżone do objawów alergii na białko mleka krowiego i zmieniają się wraz z wiekiem. Celiakia różni się od alergii tym, że jest to choroba nieuleczalna i niezbędne jest stosowanie diety bezglutenowej do końca życia, a w przypadku alergii taka dieta może być stosowana czasowo, w celu złagodzenia objawów, a także może doprowadzić do ich całkowitego cofnięcia.